Nalewka to charakterystyczny napój alkoholowy, który jest wyciągiem z szerokiej gamy roślin – mogą to być owoce, korzenie, kwiaty, czy też zioła a równie dobrze mieszanina tychże składników. W większości przypadków w takowej nalewce alkohol będzie stanowił do czterdziestu pięciu procent objętości. Nalewki sporządza się poprzez proces maceracji (zalanie składników roślinnych alkoholem). Nalewki przeważnie podawane są w małych, pięćdziesięciomililitrowych, kieliszkach, najlepiej wraz z pikantnymi przekąskami. Opierając się o staropolskie tradycje do mieś podawać należy nalewki półsłodkie albo półwytrawne. Jeśli chodzi o napoje, które spotkać możemy często w sklepach i które także nazywane są nalewkami to z pewnością nie będą one produktami tego typu z prawdziwego zdarzenia, proces ich wytwarzania bowiem ma naprawdę niewiele wspólnego z tradycyjnymi metodami przyrządzania nalewek. Tylko tradycyjne trunki tego rodzaju posiadają te charakterystyczne cechy, dlatego prawdzie nalewki przyrządzane są w domowych zaciszach, na bazie przepisów przekazywanych z pokolenia na pokolenia i cały czas udoskonalanych.

Historia nalewki

Pierwsza z nalewek miała być ponoć wytworem jednego z ojców medycyny, dobrze wszystkim znanego, żyjącego w czasach historycznych Hipokratesa. Z tego też powodu napój powstający z wina i miodu z dodatkiem przypraw nazywany był Hipokratesem. W ósmym wieku naszej ery grupa arabskich alchemików miała otrzymać pierwszy bimber w historii. Po doprawieniu swego produktu ziołami oraz modem rozpowszechniali go pod nazwą wody życia. Pomimo faktu, że sekret produkcji był naprawdę bardzo dobrze strzeżonym, w wieku trzynastym została ona wykradziona i opisana w literaturze. W momencie kiedy okazało się, że alkohol posiada właściwość wzmacniania lecz niego działania poszczególnych ziół osobom chorym zaczęto zapisywać właśnie nalewki. W szesnastym wieku na terenie Włoch natomiast stworzono pierwszą nalewkę, której przeznaczeniem byłą zwykła konsumpcja. Byłą ona bardzo prosta łączyła w sobie spirytus oraz olejek różany (w Polsce jeszcze w pierwszej połowie wieku dwudziestego nalewka ta była podawana dzieciom w trakcie choroby). Kolejne ze znanych likierów oraz nalewek powstawały później, między innymi w wieku siedemnastym i były wynikiem pracy mnichów klasztornych, a także zwyczajnych ludzi. W szybkim czasie trunki te zaczęły sobie zdobywać popularność na starym kontynencie, a każdy z narodów wytworzył własne, unikatowe wersje tych napojów alkoholowych. W Polsce moda na nalewki pojawia się wraz z Henrykiem Walezym, który obejmuje rządy w kraju. W tymże momencie rozpoczyna się także wyrób dobrze znanego dzisiaj wszystkim krupniku.

Wyrób nalewki

Nalewka posiada tyle różnorakich form oraz odmian, że trudnym zadaniem będzie podanie dokładnych proporcji, ogólna zasada wyrobu mówi jednak, że naczynie, w którym w przyszłości znajdzie się nalewka powinno być wypełnione do trzech czwartych swej objętości owocami – taka też ilość alkoholu zostaje wlana do butelki (alkohol musi w pełni zakrywać wszystkie owoce). Po okresie ponad miesiąca maceracji, substancję którą powstawała zlać trzeba do innych naczyń, a owoce zalać syropem, czasami także można zasypać cukrem. Po kolejnych tygodniach syrop, który powstał w takowy sposób zostaje połączony z wcześniej odlanym nalewem. Oczywiście istnieje wiele innych receptur, które od tej metody wyrobu są odmienne, tą jednak stosuje się chyba najczęściej.

Zwyczaje

Nalewka w polskiej jak i europejskiej kulturze jest jednym ze stałych elementów od dłuższego już czasu. W przeciągu kolejnych wieków wiązała się ona z kolejnymi obrzędami oraz tradycjami, gdzie do dzisiaj jest jednym z ich charakterystycznych elementów. Przykładem takiego zwyczaju może być przygotowanie nalewki na chrzciny dziecka, a następnie spożycie jej dopiero w dniu jego wesela. Ciekawym zwyczajem jest także przygotowanie tak zwanej żenichy krasjowej, była to nalewka tworzona na owocach dzikiej róży, nastawiana z zebranych własnoręcznie owoców – zajmowały się tym panny na wydaniu. W takowy sposób dawały znak kawalerom, że ci mogą się starać już i och rękę, w momencie kiedy nalewka takowa była im podawana oznaczało to, że spotkali się z przyjaznym przyjęciem. Nalewka posiadała bardzo duże znaczenie także w ludowej medycynie, które powszechnie korzystała z roślinnych specyfików. Nalewki stosowane były przy wielu dolegliwościach, co spowodowało że także dzisiaj jeszcze niektórzy propagują ich używanie w momencie chęci poprawy stanu zdrowia. Nalewki tworzone na malinach, sośnie, jałowcu, czy też orzech mają pomagać w przypadku przeziębień. Jałowcówka, nalewki miętowe oraz anyżówka, stosuje się w momencie kiedy posiada się zaburzenia pracy układu pokarmowego. Nalewka tworzona na bazie czosnku ma być ponoć przydatna przy schorzeniach i chorobach układu krążenia i przy ogólnym osłabieniu odporności. Dzisiejsza nauka wyklucza jednak całkowicie przydatność stosowania takowych nalewek.

Maceracja

Maceracja to proces, który znajduje zastosowanie w przypadku produkowania win czerwonych, a także innych wyrobów alkoholowych, między innymi nalewek. W jego trakcie z nasion, skórki i miąższu winogron wypłukuje się fenole w nich zawarte oraz barwniki i różnego rodzaju inne substancje zapachowe. Proces ten nadawał będzie czerwoną barwę sokowi Gronowem, który oryginalnie jest szarawym. Cały proces rozpoczyna się od umieszczenia owoców w specjalnych kadziach, gdzie są one lekko zgniatane, a następnie wystawiane na działanie ciepła – bowiem temperatura jest decydującym czynnikiem w trakcie trwania całego procesu maceracji, powoduje zwiększoną ekstrakcję fenoli z owoców.

Praktyczne wskazówki

Tworzenie nalewek wymaga z całą pewnością odrobiny wprawy i własnego doświadczenia. Z tego też powodu początkujący w tworzeniu nalewek powinni opierać się na kilku przydatnych wskazówkach, które sprawią, że pierwsze ich nalewki będą wartościowe i nie okażą się całkowitą klapą. Wskazówki takie dotyczą praktycznie każde z elementów nalewki i procesu, który towarzyszy jej powstawaniu. Na przykład warto zapamiętać, że mieszanie owoców i ziół o skrajnych aromatach może spowodować, że nalewka będzie niedobra. Oprócz tego cukier stosowany do jej tworzenia najlepiej aby występował w formie syropu. Należy także pamiętać, że sam proces maceracji powinien być prowadzony w jak najbardziej szczelnym naczyniu, a oprócz tego w cieple, najlepiej przy dopływie światła naturalnego. Sam moment dojrzewania nalewki powinien już jednak przepływać w chłodnym, zaciemnionym miejscu.

Przykładowy przepis

Nalewek powstało naprawdę bardzo wiele, tak samo jak ich odmian oraz różnych wersji – smak oraz wygląd nalewki jest bowiem zależny od każdego, nawet małego szczegółu. Przykładową i prostą recepturą jest ta, dzięki której otrzymujemy nalewkę o nazwie ptasie mleczko – przepis ten po raz pierwszy podany został w roku 1885 w literaturze kulinarnej. Do stworzenia tejże nalewki potrzebny jest biały rum, białe wino francuskie, cukier obtarty na cytrynach oraz same cytryny w kawałkach. Wszystkie te składniki zostają z sobą zmieszane oraz połączone z syropem powstałym z cukru i w takiej postaci muszą dojrzewać.