Szachy to jedna z najstarszych gier planszowych i jednocześnie jedna z najbardziej zaawansowanych oraz popularnych na całym świecie. Rozgrywka toczy się pomiędzy dwoma graczami, którzy zasiadają po przeciwnych stronach planszy składającej się z sześćdziesięciu czterech pól, tak zwanej szachownicy. Na polach tych ustawiane są w odpowiedniej kolejności piony oraz figury, czyli ogólnie mówiąc bierki. Gra ta doczekała się wielu różnorakich odmian, jednak najbardziej popularna wersja to właśnie ta klasyczna, co pozostaje niezmienne. Szachy od graczy wymagać będą przede wszystkim logiczne myślenia, umiejętności przewidywania kolejnych ruchów z wyprzedzeniem oraz ciągłego kontrolowania posunięć przeciwnika, przy jednoczesnym planowaniu własnych wariantów posunięć. Mistrzowie szachowi dochodzą do takowej perfekcji, że znają schematy ruchów i odpowiedzi praktycznie na każde posunięcie przeciwnika przy rozpoczęciu partii oraz jej zakończeniu. O szachach napisano tysiące książek pokazujących sposoby przeprowadzania szybkich ataków, tworzenia mocnej defensywy i ustawień, które powodują, że znajdujemy się na pozycji wygranej.

Reguły ogólne

Gra rozpoczyna się zawsze od białych pionów, co daje ich posiadaczowi pewną przewagę, w początkowej fazie partii to on warunkuje jej przebieg. Posunięcia bierkami wykonywane są na zmianę, zgodnie z zasadami ruchu dla danej bierki. W momencie jeśli stanie ona na polu zajmowanym przez przeciwnika wtedy zbija jego figurę. Gracze dążą do szacha czyli groźby zbicia króla, którą przeciwnik musi zażegnać następnym posunięciem (króla nie można bowiem zbić). Mat kończący grę polega na zaszachowaniu króla przeciwnika w takowy sposób, że nie ma on możliwości żadnego ruchu (obojętnie na jakie pole się nie przesunie, czy też obojętnie jak się zasłoni, cały czas znajdował będzie się na pozycji szachowanej).

Figury

Każdy z przeciwników posiada swój własny zestaw bierek, jeden biały drugi czarny. W skład każdego z nich wchodziło będzie osiem figur, czyli król, hetman, gońce, skoczki i dwie wieże. Oprócz nich każdy z graczy posiada także osiem pionów. Wartość figur szachowych może być uznana za absolutną oraz względną. Przy założenie, że absolutna wartość pionków wynosi jeden to wartość innych figur rozkłada się malejąco od hetmana poprzez wieżę aż do skoczków i gońców. Wartość względna jest jednak o wiele bardziej ważna i wynika od sytuacji na szachownicy. W określonym przypadku dana figura daje nam większe możliwości niż pozostałe, na zamkniętych pozycjach skoczek będzie o wiele bardziej wartościowy niż na przykład goniec. Wartość absolutna jest jednak bardzo często powodem dającym możliwość stwierdzenia, który z graczy w danym momencie ma przewagę. Stracenie hetman jest jednym z najbardziej bolesnych ciosów, jednak jeśli gracz posiada przewagę pozostałych figur wtedy bez problemu będzie mógł doprowadzić do zwycięstwa. Zaszachowanie przy wykorzystaniu samego hetmana jest niemożliwe, posiadając figury słabsze, jednak w większej ilości staje się to wykonalne. Każda z figur posiada swój atut oraz mocne i dobre strony. Niektórzy z zawodników posiadają swój własny system wartości danych figur i bez problemu poświęcą daną bierkę, gdzie inni natomiast będą starali się zachować ją jak najdłużej. Profesjonaliści jednak przeważnie decydują o wartości swych bierek odczytując sytuację, która ma miejsce na planszy.

Odmiany szachów

Szachy są tak popularną i posiadającą długą historię grą, że wyróżnić możemy naprawdę wiele różnorodnych jej odmian. Najważniejsza z nich to szachy klasyczne, główny nurt tej logicznej rozgrywki, który cieszy się największym zainteresowaniem. Oprócz tego wyróżnimy także szachy dla większej ilości osób, szachy losowe, heksagonalne, zwane także polskimi i wersje historyczne szachów, które także cały czas są rozgrywane. Ciekawą odmianą są antyszachy, gdzie bicie staje się obowiązkiem, król jest figurą, którą można bić, a wygrywa ta strona, która jako pierwsza straci wszystkie ze swoich bierek.

Historia

Za kolebkę szachów obecnie uznaje się powszechnie Indie. Według źródeł pisanych gra ta mogła yć już znana w pierwszych wiekach naszej ery. Gra ulegała ciągłym przemianom, jednocześnie zmieniała się także jej nazwa. Główna ewolucja gry miała jednak miejsce dopiero w Europie, w tym momencie wówczas miejsce miały najważniejsze ze zmian, które spowodowały że stała się najbardziej zbliżona do wersji znanej nam z dnia dzisiejszego. Na początku szachy trafiły na półwysep iberyjski, stamtąd natomiast przeniesione zostały do zachodniej europy przesuwając się coraz bardziej na wschód oraz na północ. W dziesiątym wieku znane były już na prawie całym obszarze starego kontynentu. Późne średniowiecze to jednak czas gdzie w szachy grano bardzo mało. Złoty okres tejże gry logicznej przypada na czasy renesansu, szczególnie na terenach Hiszpanii i Włoch. Gra już w tym czasie stała na bardzo wysokim poziomie, głównie dzięki licznym analizom przeprowadzanym przez wybitnych uczonych. Drukowano pierwsze podręczniki, a pojedynki pomiędzy najlepszymi zaczęły wzbudzać coraz to większe zainteresowanie. Rozpoczęto więc rozgrywać pierwsze mecze oficjalne oraz turnieje. Przez kolejne wieki gra zyskiwała sobie coraz zwiększenie uznanie, była rozpracowywana, wprowadzano zmiany w zasadach, a zawodnicy opracowywali coraz to nowe sposoby przeprowadzania ataków, ustawiania defensywy oraz samą taktykę. Pierwszy turniej międzynarodowy na naprawdę dużą skalę rozegrany został w połowie wieku dziewiętnastego w Londynie, a jego zwycięzcą był mieszkaniec Skandynawii.

Ruchy figur

Poruszanie się figur w szachach polskich zostało całkowicie zmienione, co jest uwarunkowane przez rozkład samej tarczy. Wieża na przykład poruszać może się w sześciu kierunkach, które wyznaczone są przez pola przylegające do siebie bokami. Goniec natomiast przemieszczać może się po skośnych liniach. Najciekawszy jest jednak sposób poruszania się gońca, można go opisać jako ruch o jedno pole gońcem, a następnie jedno pole ruchem wierzy. Nietypowy rozkład pól powoduje, że nawet znajdując się obok jakiejś figury, jej bicie może okazać się niemożliwe.

Szachy heksagonalne

Szachy heksagonalne bardzo często określane są także mianem szachów polskich – jest tak przede wszystkim dlatego że wynalezione zostały przez polaka mieszkającego w Anglii, a mianowicie Władysława Glińskiego. Ten wariant szachów jest nietypowym, potyczka rozgrywana jest bowiem na sześciokątnej szachownicy, która posiada sześciokątne pola. Jeśli chodzi o same zasady gry to opracowano je pod koniec lat dwudziestych wieku dwudziestego, jednak dopiero usprawniona wersja tejże gry przez naszego rodaka zyskała popularność. W grze zmienione zostało praktycznie wszystko (oprócz figur), zasady, ich sposób poruszania się oraz wiele, wiele innych tym właśnie podobnych elementów. Rozgrywka staje się tutaj także o wiele bardziej skomplikowana i zaawansowana. Ta odmiana nie jest rozgrywana na co dzień, jest to raczej ciekawostka i dobra odmiana dla osób, które są fanami zwyczajnych szachów.