Whisky, czy też zgodnie z pisownią amerykańską i irlandzką, whiskey, to wysokoprocentowy napój alkoholowy produkowany głównie w Szkocji, Irlandii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Pierwotna postać whisky nijak się miała do jej współczesnej wersji. Pierwsza whisky powstała w Irlandii i tym mianem określano trunek wyprodukowany z dojrzałych owoców mający działanie lecznicze na kolki, bóle brzucha i wszelkie inne dolegliwości. Nazwa whisky pochodzi od gaelickiego uisge, co oznaczało wodę życia. Zasadniczo whisky produkuje się zawsze ze słodu zbożowego, jednak co kraj to obyczaj i w każdym regionie produkowana jest ona nieco inaczej, przez co ma inny smak i aromat, który wytrawni koneserzy są w stanie ocenić nawet przez zamknięta butelkę. Tak więc można wyróżnić kilka typów whisky, każdy nieco inny pod względem technologii produkcji i składników. Mamy zatem whisky szkocką przez wielu uważaną za zupełnie odrębny typ trunku, whisky amerykańską, irlandzką i japońską. Ponadto istnieje podział na podstawie procesu produkcyjnego danej partii whisky. Mamy whisky słodową single malt, słodową z pojedynczej beczki single cask whisky, słodową mieszaną vatted, zbożową grain, mieszaną blended oraz Tennessee Whisky Sipping oraz Bourbona. Każdy z tych gatunków smakuje delikatnie inaczej. Może zwykły zjadacz chleba tego nie wyczuje, ale ponoć nie ma lepszej whisky niż single Malty.
Typy whisky
Whisky można podzielić przede wszystkim ze względu na kraj pochodzenia, ponieważ wszędzie wytwarzana jest ona według innych receptur i z nieco odmiennych składników. Dlatego whisky charakterystyczne dla danego regionu zawsze mają jakąś cechę wspólną. I tak whisky szkockie, przez niektórych koneserów uważane za odrębny gatunek alkoholu, produkowane SA wyłącznie ze słodu jęczmiennego i leżakowane w dębowych beczkach przez przynajmniej trzy lata. Najbardziej znane szkockie whisky to Ballentines, Jonnie Walker, Chivas Regal, Grants. Whisky amerykańskie produkowane są wyłącznie w Stanach zjednoczonych z kukurydzy, żyta, pszenicy albo jęczmienia i dojrzewają w beczkach przez co najmniej dwa lata. Whisky irlandzkie są bardzo podobne do szkockich, z tym że beczki nie muszą być dębowe.
Historia whisky
Historia whisky rozpoczyna się w siedemnastym wieku w Irlandii, gdzie mnisi pędzili usige beatha, czyli wodę życia. Był to produkt destylacji wina z czerwonych owoców, czyli bardziej bimber niż whisky, ale rzekomo miał cudowne właściwości lecznicze i potrafił łagodzić bóle brzucha, niestrawności, kolkę a nawet paraliż. Od siedemnastego wieku zaczęto używać skróconej nazwy uiskie, która wkrótce przekształciła się w whiskie. Pierwsze wzmianki o uiskie produkowanej z jęczmienia pojawiają się dopiero w szesnastym wieku. Wówczas nie był już to napój leczniczy, lecz regularny trunek z chęcią i w dużych ilościach spożywany i w Irlandii i w Szkocji. Dzięki opodatkowaniu sprzedaży tego alkoholu w osiemnastym wieku w Wielkiej Brytanii, powstało wiele nielegalnych domowych destylarni whisky, co paradoksalnie przyczyniło się do rozwoju tego trunku. Powstało wiele odmian o pilnie strzeżonych i przekazywanych z pokolenia na pokolenie recepturach. Stąd dziś mamy wiele gatunków whisky pochodzących nawet z tego samego kraju. W dziewiętnastym wieku wynaleziono urządzenie pozwalające prowadzić destylacje na skalę przemysłową, co spowodowało gwałtowny wzrost produkcji tego trunku i jego rozpowszechnienie na całym świecie.
Burbon
Burbon to amerykańska whisky produkowana głównie z kukurydzy z dodatkami żyta i jęczmienia w stosunku siedem do trzech. Swój charakterystyczny smak Burbon zawdzięcza leżakowaniu w nowych dębowych beczkach. Proces produkcji Burbona jest bardzo podobny do produkcji wszystkich innych alkoholi, więc fermentacja, destylacja i leżakowanie. Na koniec jednak, przed zabutelkowaniem, Burbon rozcieńczany jest wodą aż do uzyskania zawartości alkoholu na poziomie około czterdziestu procent. Burbon to w zasadzie typowa Kentucky whisky. Blisko sto procent producentów Burbona pochodzi właśnie z tego regionu Stanów Zjednoczonych.
Inny podział
Whisky można podzielić również ze względu proces produkcji. I tak mamy whisky słodową single malt whisky, będąca produktem jednej gorzelni na bazie słodu jęczmiennego, wody i drożdży. Istotne jest suszenie słodu na paleniskach torfowych i wieloletnie dojrzewanie w dębowych beczkach, które poprzednio użyte były do produkcji sherry, porto albo burbona. Z kolei jeśli whisky pochodzi nie tylko z jednej destylarni ale także z jednej beczki, jest to whisky single basket i jest bardzo droga i bardzo ceniona przez koneserów. Najbardziej jednak rozpowszechnioną i popularna odmianą whisky jest wersja blended powstająca przez połączenie nawet do kilkudziesięciu gatunków single malt.
Grants
Whisky Grants produkowana jest w destylarni braci Grant od tysiąc osiemset czterdziestego roku. Wtedy to bracia złożyli swój zakład w szkockim Rothes z powodu występującej tam bardzo dobrej jakości górskiej wody, która jest niezbędnym składnikiem dobrej whisky. Dzięki doświadczeniu zdobytemu w destylarni, dla której wcześniej pracowali, szybko zdobyli rynek i ich produkt stał się liderem. Nie zawsze działali legalnie, jednak zawsze skutecznie i do dziś produkuja whisky najlepszej światowej jakości, w kilku różnych odmianach od blendów po single malty, zaś ich charakterystyczne trójboczne butelki są rozpoznawane na półkach sklepowych na całym świecie.
Ballentine’s
Ballantine’s to szkocka whisky tyou blended produkowana przez gorzelnię George Ballantine & Son Ltd z Dumbarton. Marka powstała w tysiąc osiemset dwudziestym siódmym roku od skromnego sklepiku spożywczego, w którym sprzedawano także różne rodzaje whisky. Z czasem przerodził się on w czysto monopolowy i powstała osobna marka Ballantine’s whisky znana na cały świat jeszcze przed końcem wieku. Flagowy produkt, Ballantine’s finest, to mieszanka pięćdziesięciu słodowych oraz zbożowych whisky. Inne, bardziej ekskluzywne i niszowe produkty marki to Ballantine’s Gold Seal, dwunastoletni blend oraz siedemnasto, dwudziesto jedno i trzydziestoletnie blendy.